Wat is dat nou eigenlijk, werken met systemdynamieken (systemisch werken)?
Soms kan het zijn dat je vastloopt op een bepaald gebied. Er ontstaat een disbalans. Hoe je ook probeert ermee om te gaan of het te analyseren, je kunt er niet altijd je vinger op leggen en patronen blijven zich herhalen. Het geeft vaak een ongemakkelijk of onbevredigend gevoel.
Systemisch werken is eigenlijk een manier van kijken naar datgene wat niet loopt zoals je zou wensen. Bij deze werkvorm wordt niet de mens zelf maar het totale systeem waarbinnen iemand functioneert bekeken. Iedereen maakt deel uit van meerdere sociale systemen. Zo ben je onderdeel van je gezin van herkomst, je sportclub, je eigen gezin, je werkomgeving en ga zo maar door. Ieder systeem heeft zijn eigen dynamiek, zijn eigen, noem het, regels. Het eerste systeem, ons gezin van herkomst, is heel bepalend voor hoe we in de wereld staan. De meeste van ons zijn (vaak onbewust) heel loyaal naar ons systeem van herkomst (onze ouders maar ook de bijbehorende familieleden). Er zijn allerlei geschreven en ongeschreven wetten van hoe er met dingen wordt omgegaan in de familie. Onze loyaliteit en de daaruit voortvloeiende patronen met betrekking tot hoe we ons bijvoorbeeld tot andere mensen verhouden, herhalen we vaak geheel onbewust in latere systemen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan je huidige gezin of in je werkomgeving. Vaak werkt dat prima maar soms gaat het knellen en merk je dat een oud patroon in het hier en nu niet zo goed meer werkt en dat heeft invloed op ons functioneren maar ook in ons totale welzijn en geluk beleving.
Veel persoonlijke problemen, relatieproblemen, gezondheidsproblemen en levensvragen vinden hun wortels in zogenaamde verstoringen in een systeem. Een verstoring is een vorm van onbalans in een systeem. Inzicht in wat binnen een systeem speelt, werkt verhelderend en helend. Hierbij spelen het collectieve onbewuste en diepere emotionele lagen een grote rol. Dat maakt andere aspecten, verhoudingen en betekenissen zichtbaar en voelbaar.
Binnen die sociale systemen gelden een aantal wetmatigheden, zoals bijvoorbeeld de ordening, waaraan het systeem zal moeten voldoen om goed te kunnen functioneren. Als er ergens in een van de systemen (bij een familie) een disbalans ontstaat, kan dit zijn uitwerking hebben op verschillende individuen binnen een systeem. Zo kunnen gebeurtenissen binnen een familie van generaties lang terug ( denk bijvoorbeeld aan oorlogsmisdaden, misbruik, criminaliteit, abortus, echtscheiding), vaak volledig onbewust in de familie blijven doorwerken en zijn er patronen ontstaan die alle leden van een familie in meer of minderen mate beïnvloeden. Omdat dit bijna altijd onbewust is, zijn er interventies nodig om de balans weer te herstellen. Een van deze interventies zou bijvoorbeeld het doen van een (familie) opstelling kunnen zijn.
Wat brengt een opstelling je?
Wat je eigenlijk doet is dat je een bepaalde dynamiek zichtbaar maakt. Op het moment dat je inzicht kunt krijgen in hoe dingen zijn ontstaan of wat er niet gezien kon worden (blinde vlek) dan ontstaat er bewustwording. Pas als je bewustwording hebt op iets, dus als je hebt kunnen kijken, kun je ervaren dat je de keuze hebt om het een volgende keer anders te doen. Zonder bewustwording ervaar je deze keuze niet.
Familieopstelling is een heel praktische werkvorm waarbinnen bepaalde belastende patronen, die in een familie kunnen voorkomen, zichtbaar gemaakt kunnen worden. De vraaginbrenger bij de familie opstelling zit vaak onbewust gevangen in een bepaald patroon. Door het op te stellen, krijgt de inbrenger zicht op het patroon en kan het zich los maken hiervan. Dit gaat vaak niet in een keer maar beetje bij beetje.
Een opstelling hoeft zich niet te beperken tot een familie opstelling. In feite kun je vrijwel alles opstellen.
En hoe gaat dat dan in zijn werk in bijv. een familie opstelling? Wat moet ik doen als een representant?
Hoe het precies werkt als je als representant in het veld komt te staan is niet echt bekend en ook niet echt relevant eigenlijk. Je voelt vanzelf als je in het veld staat waar je bijvoorbeeld wilt gaan staan of welke emotie naar boven komt, wat je wilt zeggen en dat alles dat zonder dat je iets van de ander weet. Zodra je uit het veld stapt is de beleving weer voorbij. Iedereen kan het.
Uiteraard is er nog heel veel meer te vertellen over de theorie en de achtergrond van systemisch werken.
Mocht je meer willen weten, dan kun je altijd contact met een van ons opnemen. Een andere optie is zou het lezen van literatuur op dit gebied kunnen zijn. Denk bijvoorbeeld een van de onderstaande boeken:
De Fontein, vind je plek geschreven door Els van Steijn of
Vonken van Verlangen van Wibe Veenbaas & Joke Goudswaard